Program Profilaktyki Raka Piersi
Rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem złośliwym u kobiet. Stanowi około 23% wszystkich zachorowań na nowotwory złośliwe u Polek. Występuje częściej po menopauzie. Ryzyko zachorowania wzrasta po 50 roku życia.
Obserwacja częstości zachorowań w poszczególnych grupach wiekowych wykazała, że znaczący wzrost zachorowań występował w przedziale wiekowym od 50 do 69 roku życia.
Czynniki ryzyka:
- Wiek 50-69
- Rak piersi wśród członków rodziny (stopień ryzyka zależy od liczby przypadków w rodzinie i stopnia pokrewieństwa z chorą osobą)
- Mutacje stwierdzone w genach BRCA 1 lub BRCA 2
- Wczesna pierwsza miesiączka przed 12 rokiem życia
- Późna menopauza po 55 roku życia
- Urodzenie dziecka po 35 roku życia
- Bezdzietność
- Poprzednie leczenie z powodu raka piersi
- Leczenie z powodu innych schorzeń piersi
Najważniejszym czynnikiem w istotny sposób wpływającym na wyniki leczenia jest wykrycie nowotworu w jak najwcześniejszym stadium rozwoju.
Metodę w znacznym stopniu umożliwiającą rozpoznanie zmian patologicznych w utkaniu piersi stanowi mammografia.
Badanie mammograficzne:
Mammografia to radiologiczna metoda badania piersi. To nic innego jak zdjęcie rentgenowskie. Badania wykonuje się specjalnym aparatem, wytwarzającym promieniowanie przy użyciu czułych błon rentgenowskich. Mammografia jest najlepszą metodą wykrywania zmian w piersi. W trakcie badania każda z piersi umieszczana jest na małej podstawce i dociskana plastikową płytką od góry oraz z boku (ucisk trwa zaledwie kilka sekund), co pozwala uzyskać po dwa obrazy dla każdego sutka. Powstałe w ten sposób obrazy są następnie analizowane przez specjalistę - lekarza radiologa.
W populacjach, w których nie wykonuje się badań profilaktycznych występuje wysoka umieralność z powodu inwazyjnego zaawansowanego raka piersi.
W USA oraz w krajach Unii Europejskiej uznano, że najskuteczniejszym instrumentem ograniczenia zachorowań i poprawy wyników leczenia nowotworów złośliwych są narodowe programy walki z rakiem. Programy te są finansowane ze środków budżetowych państwa, a działania w ramach tych programów oprócz populacyjnych badań przesiewowych obejmują także zakup nowoczesnego sprzętu diagnostyczno – leczniczego oraz działania edukacyjne w odniesieniu do społeczeństwa i kadry medycznej.
Badanie skierowane jest do populacji kobiet w wieku od 50 do 69 lat (przy określaniu wieku należy wziąć pod uwagę rok urodzenia), spełniających jedno z poniższych kryteriów:
- nie miały wykonywanej mammografii w ciągu ostatnich 24 miesięcy
- otrzymały w ramach realizacji programu profilaktyki raka piersi w roku poprzedzającym pisemne wskazanie do wykonania ponownego badania mammograficznego po upływie 12 miesięcy z powodu obciążenia następującymi czynnikami ryzyka:
- rak piersi wśród członków rodziny (u matki, siostry lub córki) lub
- mutacje w obrębie genów BRCA 1 lub BRCA 2
Badania są bezpłatne i nie wymagają skierowania. Panie z określonej grupy wiekowej zgłaszają się do jednej z wybranych placówek (lista poniżej).
Program składa się z dwóch etapów
I Etap podstawowy – badanie mammograficzne
- przeprowadzenie wywiadu i wypełnienie ankiety w systemie informatycznym udostępnionym przez Narodowy Fundusz Zdrowia
- wykonanie badania mammograficznego: 2 x 2 zdjęcia mammograficzne wraz z opisem
tryb wydawania wyników badań
- prawidłowy wynik badania przy braku czynników ryzyka może być przekazany za pośrednictwem poczty na adres świadczeniobiorcy z zaleceniem ponownego zgłoszenia się na badanie po 24 miesiącach
- prawidłowy wynik badania przy współistniejących czynnikach ryzyka określonych w programie może być przekazany za pośrednictwem poczty na adres świadczeniobiorcy z zaleceniem zgłoszenia się na kolejne badanie po 12 miesiącach
- w przypadku nieprawidłowego wyniku badania informuje się (pisemnie lub telefonicznie) świadczeniobiorcę o konieczności dalszej diagnostyki i w porozumieniu z nim przekazuje się całą dokumentację badania (w tym odpowiednie skierowania do dalszej diagnostyki lub leczenia) świadczeniobiorcy lub bezpośrednio do ośrodka pogłębionej diagnostyki wybranego przez świadczeniobiorcę, odnotowując to w dokumentacji medycznej
- w przypadku nieprawidłowego wyniku badania i braku możliwości skontaktowania się ze świadczeniobiorcą wysyła się kopię dokumentacji świadczeniobiorcy do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, do którego złożył deklarację, z prośbą o dołączenie do karty choroby świadczeniobiorcy i bezpośrednią interwencję w miejscu zamieszkania (informację o przynależności świadczeniobiorcy do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej można uzyskać z systemu informatycznego udostępnionego przez Narodowy Fundusz Zdrowia lub z oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia właściwego dla miejsca zameldowania świadczeniobiorcy
II Etap pogłębionej diagnostyki
- porada lekarska
- wykonanie mammografii uzupełniającej lub
- wykonanie USG piersi (decyzję o wykonaniu badania podejmuje lekarz)
- wykonanie biopsji cienkoigłowej albo gruboigłowej (w zależności od rodzaju zmian).
Po tych badaniach, jeśli zajdzie taka potrzeba, Pacjentka jest kierowana na odpowiednie leczenie. Będzie się ono odbywało już poza programem, ale nadal u specjalistów, którzy mają kontrakt z NFZ.
Kobiety, które nie kwalifikują się do objęcia programem profilaktycznym mogą również wykonać bezpłatne badanie piersi (mammografię lub USG) na podstawie skierowania, wydanego przez lekarza specjalistę (ginekolog, onkolog) w miejscu wyłącznie wskazanym przez specjalistę.
Realizatorzy programu:
etap podstawowy
- Bochnia; Centrum Medyczne "CenterMed" Sp. z o.o.; ul. Kazimierza Wielkiego 13, tel. 14 611 54 50
- Brzesko; SPZOZ w Brzesku; ul. Kościuszki 68, tel. 14 662 13 77, 14 662 14 25
- Chrzanów; Szpital Powiatowy; ul. Topolowa 16, tel. 32 624 74 09
- Dąbrowa Tarnowska; Zespół Opieki Zdrowotnej w Dąbrowie Tarnowskiej; ul. Szpitalna1, tel. 14 644 32 83
- Gorlice; Pracownia RTG i USG Stanisław Korpacki Sp. z o.o.; ul. Piekarska 1, tel.18 352 20 03
- Kraków; SPZOZ Szpital Uniwersytecki; ul. Kopernika 19, tel. 12 424 77 65
- Kraków; NZOZ POLIKMED; ul Garncarska 1/7, tel. 12 422 41 59, 12 421 79 97, 12 422 68 24
- Kraków; Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej - Curie; ul. Garncarska 11, tel. 12 422 55 22; 12 423 15 58; 12 426 13 80
- Kraków; NZOZ ZŁOTA JESIEŃ Sp. z o.o., os. Złota Jesień 3, tel. 12 648 29 12
- Kraków; S.C.D.Z "MEDICINA" Sp. z o.o.; ul. Grzegórzecka 67c (Wiślane Tarasy), tel. 12 345 70 01 do 05
- Kraków; S.C.D.Z "MEDICINA" Sp. z o.o.; ul. Barska 12, tel. 12 266 50 62, 12 266 96 65
- Kraków; NZOZ Kraków - Południe; ul. Szwedzka 27, tel 12 267 05 68
- Kraków; Centrum Medycyny Profilaktycznej; ul. Komorowskiego 12, tel. 12 427 16 80, 12 421 13 01, 12 427 80 71
- Kraków; Szpital na Siemiradzkiego im. Rafała Czerwiakowskiego; ul. Siemiradzkiego 1, tel. 12 634 26 00, 12 634 22 22
- Kraków; Zakład Rentgena i USG - Wyrobek; ul. Smoleńsk 25A/2, tel. 12 422 00 63
- Kraków; Diagammed Sp. z o.o; ul. Pilotów 2, tel. 12 446 71 29
- Kraków; Diagammed Sp. z o.o; ul. Wiślna 9/2, tel. 12 421 89 51, 12 422 85 54
- Kraków; Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II; ul. Prądnicka 80; tel. 12 614 33 33
- Kraków; SCANMED SZPITAL ŚW. RAFAŁA ; ul. Bochenka 12; tel. 12 629 88 00
- Kraków; Centrum Medyczne Ujastek; ul. Ujastek 3; tel. 12 68 33 892
- Kraków; ZDROWIE KOBIETY; ul. Kościuszki 44; tel. 12 427 37 49
- Kraków; iMED24 S.A.; ul. prof. Michała Życzkowskiego 29; tel. 12 376 31 31
- Libiąż; Miejskie Centrum Medyczne; ul. 9 Maja 2, tel. 32 627 14 21
- Myślenice; NZOZ „CERTUS”; ul. Drogowców 5, tel. 12 372 75 30
- Nowy Sącz; NZOZ „OPTI-MED.” Henryk Kaczmarek; ul. 29 Listopada 14D, tel. 18 441 51 20
- Nowy Sącz; MEDIKOR III Sp. z o.o.; ul. Długosza 45; tel. 18 443 72 52
- Nowy Targ; Podhalański Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II w Nowym Targu; ul. Szpitalna 14, tel. 18 263 35 07
- Oświęcim; Zespół Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu; ul. Wysokie Brzegi 4, tel. 33 844 83 23
- Sucha Beskidzka; Zespół Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej; ul. Szpitalna 22; tel. 33 872 33 64
- Tarnów; SPZOZ Szpital Wojewódzki im. św. Łukasza; ul. Lwowska 178a, tel. 14 631 58 59 - AWARIA MAMMOGRAFU
- Tarnów; Zakład Opiekuńczo Leczniczy; ul. Kwiatkowskiego 15, tel. 14 688 05 63
- Tuchów; Centrum Zdrowia Tuchów; ul. Szpitalna 1; tel. 14 653 51 01
- Wolbrom; Miejsko-Gminne Centrum Medyczne „Wol - Med.” Spółka z o.o. ,ul. Skalska 22, tel.32 644 10 29
etap pogłębionej diagnostyki
- Chrzanów; Szpital Powiatowy; ul. Topolowa 16, tel. 32 624 74 09
- Kraków; NZOZ "Zdrowie Kobiety"; ul. Kościuszki 44, 12 427 37 49
- Kraków; NZOZ POLIKMED; ul Garncarska 1/7, tel. 12 422 41 59; 12 421 79 97; 12 422 68 24
- Kraków; Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II; ul. Prądnicka 80; tel. 12 614 33 33
- Kraków; Centrum Medycyny Profilaktycznej; ul. Komorowskiego 12, tel. 12 427 16 80; 12 421 13 01; 12 427 80 71
- Kraków; Diagammed Sp. z o. o; ul. Wiślna 9/2, tel. 12 421 89 51; 12 422 85 54
- Kraków; Szpital Specjalistyczny im. Ludwika Rydygiera; os. Złotej Jesieni 1, 12 646 87 15
- Kraków; SPZOZ Szpital Uniwersytecki; ul. Kopernika 19, tel. 12 424 77 65
- Kraków; Centrum Onkologii - Instytut im. Marii Skłodowskiej - Curie; ul. Garncarska 11, tel. 12 422 55 22; 12 423 15 58; 12 426 13 80
- Kraków; iMED24 S.A.; ul. prof. Michała Życzkowskiego 29; tel. 12 376 31 31
- Oświęcim; Zespół Opieki Zdrowotnej w Oświęcimiu; ul. Wysokie Brzegi 4, tel. 33 844 83 23
- Sucha Beskidzka; Zespół Opieki Zdrowotnej w Suchej Beskidzkiej; ul. Szpitalna 22; tel. 33 872 32 91
- Tarnów; SPZOZ Szpital Wojewódzki im. św. Łukasza; Lwowska 178a, tel. 14 631 58 59
- Tuchów; Centrum Zdrowia Tuchów; ul. Szpitalna 1; tel. 14 653 51 01
aktualna lista placówek (kliknij)
MAMMOBUS
Aby wykonać bezpłatnie mammografię w ramach programu, wystarczy zgłosić się do jednej z placówek, które realizują program. Informacje o placówkach realizujących program dostępne są w oddziałach wojewódzkich NFZ.
Badanie można również wykonać w mobilnych mammobusach.
harmonogram postoju mammobusów (kliknij)
źródło: NFZ
Czytaj więcej:
Badania przesiewowe w onkologii
