Profilaktyka w Małopolsce

Lek med. Natalia Podolec-Szczepara

Oddział Gastroenterologii i Żywienia oraz Pediatrii Ogólnej w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Krakowie.

Jak powstaje krew?

Hematopoeza to proces, który polega na tworzeniu elementów morfotycznych. Prawidłowy proces powstawania transporterów tlenu, czyli krwinek czerwonych (erytrocytów) nazywamy erytropoezą. MCV charakteryzuje, z jaką anemią mamy do czynienia. (mikrocytarna, normocytarna i makrocytarna).

Erytropoetyna (EPO) to hormon, który reguluje produkcję erytrocytów. Podstawowym sygnałem do produkcji krwinek czerwonych jest dostępność tlenu dla potrzeb metabolicznych tkanek. Tlen, który dochodzi do nerek stymuluje produkcję EPO. Stąd trzeba pamiętać, że w przypadku anemii normocytarnej należy zbadać funkcję nerek.

Hemoglobina buduje krwinki czerwone i wiąże tlen, który wdychamy. Kluczowe elementy erytropoezy, czyli produkcja EPO, dostępność żelaza, zdolności proliferacyjne szpiku kostnego i efektywne dojrzewanie prekursorów krwinek czerwonych.

Niedokrwistość (anemia) to zmniejszenie stężenia hemoglobiny (Hb), hematokrytu (Ht) i liczby erytrocytów we krwi.Podziałze względu na nasilenie anemii diagnozuje się jako:

- łagodną–Hb10–12,0 g/dl u kobiet, 10-13,5 g/dl u mężczyzn,
- umiarkowaną–Hb8–9,9 g/d,
- ciężką –Hb6,5–7,9 g/dl,
- zagrażającą życiuprzy Hb<6,5 g/dl.

Skąd się bierze anemia?

Pierwszą przyczyną jest utrata erytrocytów w wyniku krwawienia (ostrego lub przewlekłego) lub hemolizy, albo zmniejszenie lub zaburzenie erytropoezy. Niezależnie od przyczyny i rodzaju niedokrwistości do objawów anemii zaliczamy:

- osłabienie i łatwą męczliwość,
- upośledzenie koncentracji i uwagi,
- ból i zawroty głowy,
- tachykardię i duszność (w ciężkiej postaci),
- bladość skóry i błon śluzowych (zażółcenie w niedokrwistości hemolitycznej).

Najczęściej niedokrwistość związana jest z niedoborem żelaza. Leczeniem jest suplementacja i dieta bogata w produkty tj. żółtka jaj, mięso, ryby, rośliny strączkowe, fasola, soczewica. Inną przyczyną może być choroba przewlekła tj. choroba Leśniowskiego-Crohna i leczenie należy rozpocząć od stosowania leków w celu wywołania i utrzymania remisji choroby.

Jak należy postępować, żeby uniknąć wystąpienia anemii?

Należy spożywać duże ilości produktów zawierających żelazo. Pamiętajmy, aby regularnie badać krew, ponieważ anemia może być objawem poważnych chorób przewlekłych.

Normy diagnostyczne anemii różnią się w zależności od wieku i płci. Ze względu na menstruację u kobiet normy wskaźników krwi są niższe niż u mężczyzn. Im młodszy pacjent tym niższe wskaźniki stwierdzające anemię. (Tabela)

Tabela. Najniższy dopuszczalny poziom hemoglobiny (Hb), hematokrytu (Hct) i średniej objętości krwinek czerwonych (MCV – ang. mean corposculasr volume) w zależności od wieku.