Dr n. med. Agnieszka Sarnecka

Nadciśnienie tętnicze jest niekwestionowanym i powszechnie występującym czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia. Dotyczy ono aż 1/3 dorosłych Polaków, z czego co trzecia osoba z nadciśnieniem tętniczym nie jest świadoma jego występowania.

Nadciśnienie tętnicze rozpoznaje się, gdy w powtarzanych pomiarach wartości ciśnienia tętniczego skurczowego przekraczają 140mmHg, a wartości ciśnienia rozkurczowego 90mmHg.

Udowodniono jednak, że ryzyko niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych rośnie wraz ze wzrostem wartości ciśnienia tętniczego już przy niższych wartościach – od 115mmHg ciśnienia skurczowego i 75mmHg ciśnienia rozkurczowego.

W ciągu ostatniego roku zarówno Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, jak i Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego zaktualizowały rekomendacje dotyczące zalecanych celów leczenia nadciśnienia tętniczego, opierając się na najnowszych doniesieniach naukowych na temat korzyści z obniżania wartości ciśnienia tętniczego oraz bezpieczeństwa leczenia farmakologicznego.

Podstawowym celem leczenia pozostaje osiągnięcie wartości ciśnienia tętniczego skurczowego poniżej 140mmHg i rozkurczowego poniżej 90mmHg u wszystkich pacjentów. Następnie, pod warunkiem dobrej tolerancji leczenia, należy dążyć do uzyskania niższych wartości ciśnienia tętniczego, uwzględniając wiek pacjenta i choroby współistniejące.

W osób młodych, poniżej 65 roku życia, należy dążyć do wartości ciśnienia skurczowego 120-129mmHg (ale nie niższych), niezależnie od tego czy występuje u nich jedynie nadciśnienie tętnicze, czy towarzyszą mu takie choroby jak choroba wieńcowa, udar mózgu czy cukrzyca. Wyjątek stanowią młodzi pacjenci z przewlekłą chorobą nerek, u których ciśnienie skurczowe należy obniżyć jedynie do poziomu 130mmHg. Z kolei u starszych pacjentów wystarczające jest obniżenie wartości ciśnienia skurczowego do 130-139mmHg. Polskie rekomendacje dodatkowo bardziej liberalnie określają cel leczenia dla osób w wieku bardzo podeszłym, powyżej 80 roku życia, u których należy uzyskać wartości jedynie poniżej 150mmHg.

Natomiast dla ciśnienia rozkurczowego drugi cel leczenia jest jednakowy dla wszystkich pacjentów i wynosi 70-79mmHg.

W praktyce realizacja przedstawionych zaleceń jest trudna. Obserwacje pokazują, że jedynie co czwarta osoba z nadciśnieniem tętniczym w Polsce osiągała dotychczasowe, mniej rygorystyczne cele terapeutyczne. Dlatego skuteczne leczenie nadciśnienia tętniczego wymaga ścisłej współpracy pacjenta i lekarza. Kluczowym elementem jest stałe monitorowania uzyskanych wartości ciśnienia tętniczego, nie tylko w trakcie wizyt w gabinecie lekarskim, ale także systematycznych pomiarów domowych wykonywanych i odnotowywanych przez pacjenta, a następnie ocenianych przez lekarza w trakcie wizyt kontrolnych.

Tab. Klasyfikacja wartości ciśnienia tętniczego.

Fot. Domowy pomiar ciśnienia tętniczego ma duże znaczenie w monitorowaniu skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego.

Piśmiennictwo:

[1] Czarnecka D, Jankowski P, Kopeć G, i wsp. Wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczące nadciśnienia tętniczego: aktualizacja 2017. Kardiol Pol 2017;75:282–5. doi:10.5603/KP.2017.0055

[2] Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension. Kardiol Pol. 2019;77(2):71-159. doi: 10.5603/KP.2019.0018

[3] Tykarski A, Filipiak KJ, Januszewicz A, i wsp. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym — 2019 rok. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2019;5(1):1-86[1]

[4] Zdrojewski T, Rutkowski M, Bandosz P, i wsp. Ocena rozpowszechnienia i kontroli czynników ryzyka chorób serca i naczyń w Polsce - badanie NATPOL 1997, 2002, 2011. [w] Epidemiologia i prewencja chorób układu krążenia, red. Kopeć G, Jankowski P, Pająk A, Drygas W. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2015, pp. 59–66.