Lek. Monika Smaś-Suska

Kardiomiopatia połogowa jest rzadką, ale zagrażającą życiu chorobą, która manifestuje się ostrą niewydolnością serca wtórną do dysfunkcji skurczowej lewej komory serca. Występuje ona w ostatnich miesiącach ciąży lub kilka miesięcy po porodzie.

Częstość jej występowania szacuje się na około 0,1% ciąż. W ostatniej dekadzie obserwuje się tendencję wzrostu częstości jej rozpoznania.

Kiedy można rozpoznać kardiomiopatię połogową?

Kardiomiopatię połogową możemy rozpoznać gdy:

• Rozwój niewydolności serca nastąpił w ostatnim miesiącu ciąży lub w ciągu 5 miesięcy po porodzie.

• Brak jest innej przyczyny niewydolności serca.

• Frakcja wyrzutowa lewej komory ≤ 45%.

Jakie są jej przyczyny?

Pomimo, iż sam patomechanizm rozwoju kardiomiopatii połogowej u kobiet nie jest do końca poznany, wyodrębniono czynniki, które mogą predysponować do rozwoju tej choroby. Zaliczamy do nich:

• Rasę (wśród kobiet rasy czarnej występuje 3-krotnie częściej niż rasy białej)

• Wiek matki (powyżej 30 r.ż.)

• Ciąże mnogie

• Nadciśnienie tętnicze w ciąży i stan przedrzucawkowy

W patogenezie brane są pod uwagę: czynniki zapalne (infekcyjne, w tym wirusy), autoimmunologiczne, czynniki genetyczne oraz hormonalne (stres oksydacyjny, działanie katepsyny i prolaktyny).

Jakie są jej objawy?

Głównymi objawami kardiomiopatii połogowej, które mogą być czasami niezauważone i interpretowane jako typowy objaw pod koniec ciąży są:

• duszność,

• osłabienie,

• obrzęki,

• kołatania serca.

Mogą również pojawić się powikłania zatorowe, które są wynikiem tworzenia skrzeplin w uszkodzonych jamach serca.

Warto zapamiętać! U wszystkich kobiet, u których pod koniec ciąży lub w połogu wystąpiła duszność, zaleca się wykonanie EKG, badania echokardiograficznego oraz oznaczenie stężenia peptydu natriuretycznego.

Jak leczyć?

Możliwości leczenia farmakologicznego są ograniczone z uwagi na teratogenny lub szkodliwy wpływ dla płodu części leków zalecanych w leczeniu niewydolności serca. W ciąży można stosować:

• Beta-adrenolityki

• Diuretyki pętlowe lub tiazydowe (lecz ostrożnie, gdyż zmniejszają perfuzję łożyska)

• Naparstnica (pod warunkiem ścisłego monitorowania stężenia we kwi)

• Leki rozszerzające naczynia

W ciąży przeciwwskazane są leki z grup: inhibitorów ACE, sartanów oraz MRA, które mogą być włączone w połogu.

U kobiet z kardiomiopatią połogową nie zaleca się karmienia piersią. Zaleca się hamowanie laktacji z użyciem bromokryptyny.

Jakie jest rokowanie chorych?

Kardiomiopatia połogowa jest chorobą tajemniczą, a rokowanie w niej jest trudne do przewidzenia. U połowy pacjentek obserwuje się powrót do pełnego zdrowia w ciągu 6 miesięcy po porodzie. Ryzyko rozwoju niewydolności serca w kolejnej ciąży u pacjentek, u których doszło do normalizacji funkcji skurczowej lewej komory wynosi około 21%. Natomiast u chorych z kardiomiopatią połogową w wywiadzie i uszkodzonym mięśniem lewej komory ryzyko rozwoju niewydolności serca wrasta do około 44% i wiąże się z istotnym ryzykiem zgonu.

Ryc. Kardiomiopatia połogowa. Obniżona kurczliwość i powiększony wymiar lewej komory (strzałka) w badaniu echokardiograficznym.

Piśmiennictwo

1. Agnieszka Olszanecka, Danuta Czarnecka. Kardiologia po Dyplomie - Kardiomiopatia połogowa – nowe aspekty patofizjologii, di... [Internet]. [cited 2018 Oct 30]. Available from: https://www.podyplomie.pl/kardiologia/29201,kardiomiopatia-pologowa-nowe-aspekty-patofizjologii-diagnostyki-i-terapii.

2. Elkayam U. Risk of subsequent pregnancy in women with a history of peripartum cardiomyopathy. J Am Coll Cardiol. 2014 Oct 14;64(15):1629–36.

3. Regitz-Zagrosek V, Roos-Hesselink JW, Bauersachs J, Blomström-Lundqvist C, Cífková R, De Bonis M, et al. 2018 ESC Guidelines for the management of cardiovascular diseases during pregnancy. Eur Heart J. 2018 Sep 7;39(34):3165–241.