Pierwotne nowotwory złośliwe kości są rzadkie. Należą one do grupy tzw. mięsaków, czyli guzów złośliwych wywodzących się z tkanki łącznej zarodkowej czyli mezenchymalnej.
Mięsaki kości stanowią mniej niż 0,5 % wszystkich nowotworów złośliwych. Do najczęstszych objawów chorobowych mięsaków kości należą bóle, szczególnie nasilone nocą oraz zniekształcenie i bolesność kończyn z upośledzeniem ich ruchomości. Choroba może ujawnić się jako złamanie patologiczne kończyny (w miejscu, w którym doszło do zniszczenia kości przez guz) często bez wyraźnego urazu. Niekiedy na rozpoznanie naprowadza obraz rozsiewu nowotworu złośliwego do płuc, wątroby lub innych narządów.
Rozpoznanie mięsaków kości jest trudne zarówno dla radiologa jak i patologa. Spośród badań obrazowych wykonuje się zawsze podstawowe zdjęcie RTG kończyny i klatki piersiowej (z uwagi na częste przerzuty wykrywane podczas rozpoznania). Obecnie tomografia komputerowa (TK) i tomografia rezonansu magnetycznego (RM) należą do badań wykonywanych rutynowo. Dla wykluczenia rozsiewu nowotworowego w organizmie pomocne jest badanie PET-CT (pozytonowa tomografia emisyjna z tomografią komputerową). Pojedyncze ognisko w kości zawsze wymaga wykluczenia ogniska przerzutowego z innych narządów. Chory poddawany jest biopsji gruboigłowej lub otwartej z pobraniem dużego wycinka materiału. Patolog ustala rozpoznanie nie tylko w oparciu o obraz mikroskopowy, ale bierze pod uwagę także badania obrazowe. Dodatkowym utrudnieniem diagnostyki i leczenia jest fakt, że na mięsaki kości chorują zarówno dzieci i młodzież, jak i dorośli w różnym wieku.
Z kolei sposób leczenia uzależniony jest ściśle od histologicznego rozpoznania typu mięsaka. Wśród nich wyróżnia się mięsaki wrzecionowatokomórkowe: kostniakomięsak, chrzęstniakomięsak i włókniakomięsak oraz drobnokomórkowe, np. guz Ewinga.
Z wyjątkiem mięsaków wywodzących się z tkanki chrzęstnej gdzie samodzielną metodą leczenia jest chirurgia, we wszystkich innych typach stosuje się leczenie skojarzone tj. chirurgię, radioterapię i chemioterapię w różnych sekwencjach. Najczęściej leczenie rozpoczyna się od chemioterapii. W przypadku mięsaka kościopochodnego guz usuwany jest chirurgiczne a następnie kontynuuje się leczenie systemowe (chemioterapia, hormonoterapia, immunoterapia oraz leczenie celowane – terapia nakierunkowana na konkretny rodzaj komórek, które mają być uszkadzane. W mięsaku Ewinga stosuje się wszystkie 3 metody.
Wyniki leczenia mięsaków kości uległy w ostatnich latach znacznej poprawie.
Po leczeniu radykalnym mięsaków wrzecionowatokomórkowych 5 lat przeżywa około 70% a mięsaków drobnokomórkowych około połowa chorych. Najlepsze wyniki leczenia uzyskuje się w doświadczonych ośrodkach referencyjnych, gdzie na miejscu jest możliwość wykonania wszelkich badań obrazowych i patomorfologicznych oraz zastosowania wszystkich typów leczenia onkologicznego.
Prof. dr hab. n. med. Leszek Kołodziejski
specjalista chirurgii ogólnej, onkologicznej
i torakochirurgii
Źródło zdjęcia: PIXABAY, Autor: Tumisu
