Bakteria powodująca zakażenie pneumokokowe jest bakterią tlenową, gram dodatnią, należącą do grupy paciorkowców i została wykryta w 1881 roku niezależnie przez Ludwika Pasteura wraz z Charlesem Chamberlandem oraz przez George’a Sternberga.
W połowie XX wieku pneumokoki wykazywały wysoką wrażliwość na antybiotyki, toteż wydawało się, że dysponujemy orężem do skutecznej obrony przed chorobami wywoływanymi przez Streptococcus pneumoniae takimi jak posocznica, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie płuc czy zapalenie ucha środkowego i zatok.
Niestety aktualnie pneumokoki cechuje wysoka oporność na wiele antybiotyków, nie tylko z grupy penicylin, co obserwujemy między innymi także w danych gromadzonych przez KOROUN (Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego
Pneumokoki są bakteriami oportunistycznymi, żyjącymi w drogach oddechowych ludzi, bez wywoływania objawów choroby, a w momencie zaatakowania np. przez wirus grypy, bakteria ta ma ułatwioną możliwość inwazji do płuc, układu krwionośnego i mózgu. Dlatego też przed sezonem grypowym i przed okresem wzmożenia liczby chorób dróg oddechowych, wywoływanych przez inne wirusy, warto pamiętać o celowości uodpornienia przeciw pneumokokom.
Po raz pierwszy polski Program Szczepień Ochronnych od stycznia 2017 roku wprowadził dla dzieci urodzonych po 31.12.2016 obowiązkowe (bezpłatne) szczepienia przeciw zakażeniom pneumokokowym. Istotnym czynnikiem ryzyka w zakresie zakażeń pneumokowych jest wiek dziecka i wiążący się z nim problem słabszej odpowiedzi układu odpornościowego na atak bakterii u dzieci do 5. roku życia – to jest do momentu osiągnięcia dojrzałości układu immunologicznego.
Prowadzony w Małopolsce profilaktyczny program zdrowotny przeciw zakażeniom pneumokokowym wypełnia więc powstałą od stycznia 2017 roku lukę, dając możliwość realizacji nieodpłatnej profilaktyki przeciw chorobie pnemumokokowej u dzieci dotąd nieszczepionych, a nie objętych aktualnym Programem Szczepień Ochronnych.
Rodzice naszych pacjentów niejednokrotnie pytają o niepożądane reakcje związane ze szczepieniem przeciw pneumokokom. Najczęstszą z nich jest ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu szczepienia.
U jednego na 100 szczepionych dzieci występuje wysoka gorączka, a także bóle mięśniowe. Objawy te ustępują po kliku dniach bez dalszych konsekwencji zdrowotnych.
Więcej informacji na www.profilaktykawmalopolsce.pl w zakładce szczepienia ochronne. Program realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.
Dr n. med. Hanna Czajka jest autorem i koordynatorem merytorycznym programu zdrowotnego dotyczącego profilaktyki zakażeń pneumokokowych w Małopolsce. Absolwentka Akademii Medycznej im. Mikołaja Kopernika w Krakowie, pediatra, specjalista chorób zakaźnych z wieloletnim doświadczeniem. Członek - założyciel Polskiego Towarzystwa Wakcynologicznego, członek Grupy Doradczej ds. Szczepień Ochronnych Europy Środkowej (CEVAG). Od lipca 2007 r. dr Czajka kieruje Poradnią Chorób Zakaźnych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym im. św. Ludwika w Krakowie, która realizuje zadania konsultacyjnej poradni ds. szczepień ochronnych. Od dwóch lat dr Czajka jest adiunktem Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego, gdzie prowadzi zajęcia z profilaktyki chorób zakaźnych.
