Nowotwory układu chłonnego obejmują ponad 90 rodzajów złośliwych rozrostów z komórek białokrwinkowych, najczęściej limfocytów, histocytów których pierwotnym miejscem rozwoju może być szpik kostny, węzły chłonne, migdałki, śledziona i inne narządy.
Według tradycyjnych podziałów należą tu chłoniaki i białaczki przy czym między nimi nie ma ściśle określonej granicy. Spośród chłoniaków wyróżnia się tak zwaną chorobę Hodgkina, dawniej nazywaną w Polsce ziarnicą złośliwą oraz tzw. chłoniaki niehodgkinowskie do których należą także białaczki.
Do czynników ryzyka zachorowania należą zwłaszcza niedobory odporności wrodzone lub wywołane przez wirus HIV czy immunosupresję po przeszczepieniu narządów, infekcje innymi wirusami czy bakteriami oraz narażenie na szkodliwe związki chemiczne np.: środki owadobójcze, rozpuszczalniki, farby, dioksyny i wiele innych.
Nie ma charakterystycznych objawów dla któregoś z podtypów chłoniaka czy białaczek. Najczęściej objawy pojawiające się nagle i szybko narastające charakteryzują nowotwory o agresywnym przebiegu. Wolne narastanie objawów najczęściej oznacza mniejszą złośliwość kliniczną. Do najczęstszych objawów należą towarzyszące niedokrwistości, bóle i zawroty głowy, duszność, męczliwość czy dławica piersiowa oraz uczucie stałego zmęczenia. Częstymi objawami są też: gorączka nieznanego pochodzenia, poty nocne, utrata masy ciała prowadząca do wyniszczenia czy krwawienia lub siniaki skóry. Podstawowymi objawami chłoniaków są powiększone obwodowe węzły chłonne i powiększenie śledziony, zakażenia w obrębie jamy ustnej a nawet tzw. patologiczne złamania kości bez poprzedzającego urazu.
Podstawą rozpoznania chłoniaka jest badanie mikroskopowe tkanki zajętej przez nowotwór (biopsja) oraz obraz krwi obwodowej. Często wymagana jest konsultacja w ośrodkach referencyjnych.
Dla oceny zaawansowania procesu nowotworowego konieczne są badania obrazowe, m. in. USG, tomografia komputerowa (CT), rezonans (MRI) czy pozytonowa tomografia emisyjna (PET-CT).
Leczenie chorych na chłoniaki i białaczki powinno odbywać się w ośrodkach referencyjnych lub w oddziałach hematologicznych. Stosuje się tam nowoczesne leczenie systemowe cytostatykami w skojarzeniu ze środkiem opartymi na przeciwciałach monoklonalnych. Jako leczenie wspomagające stosowana jest radioterapia.
Pamiętajmy, że pojawienie się objawów, których nie potrafimy powiązać przyczynowo jak: chudnięcie bez stosowania diet odchudzających, niewytłumaczalne uczucie zmęczenia czy powiększenie się węzłów chłonnych wymagają przebadania dla wykluczenia m. in. nowotworów układu chłonnego.
Wczesne rozpoznanie stwarza szansę wyleczenia lub co najmniej znacznego przedłużenia życia.
Prof. dr hab. n. med. Leszek Kołodziejski
specjalista chirurgii ogólnej, onkologicznej
i torakochirurgii
zdjęcie: źródło: pixabay, autor: fernandozhiminai