Zdjęcie: Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II

Kłucie w klatce piersiowej to rodzaj bólu, czyli subiektywne, negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne, zlokalizowane w obrębie klatki piersiowej i powstające pod wpływem różnorodnych bodźców. Kłucia w klatce piersiowej są dość częstym objawem. Pomimo, że w dużym odsetku są to dolegliwości o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu i nie zawsze związane z istotnymi zmianami chorobowymi, to są przyczyną niepokoju i wymagają diagnozy.

Źródłem bólu mogą być wszystkie struktury w obrębie klatki piersiowej z wyjątkiem miąższu płuc. Sposób wystąpienia bólu i jego charakter może pomóc w rozpoznaniu przyczyny. Kłucia w klatce piersiowej rzadko są objawem miażdżycy naczyń wieńcowych czy zawału serca. W tych sytuacjach jest to najczęściej ból nagły, bądź stopniowo nasilający się pod wpływem wysiłku, rozlany, o charakterze pieczenia, gniecenia, ucisku, zlokalizowany zamostkowo, promieniujący do szyi, pleców, barków. Podobny, ostry przeszywający ból może towarzyszyć zmianom chorobowym ściany aorty pod postacią jej rozwarstwienia. Ostry kłujący ból o zmiennym nasileniu, zależny od pozycji ciała, nasilający się przy wdechu może występować w zapaleniu osierdzia, podwójnej błony otaczającej serce. Ostry kłujący ból może również występować w chorobach opłucnej. Ból jest zależny od oddychania, wywołuje go głęboki wdech jak również ruchy tułowia. Ostry, opłucnowy ból, występuje u ok. 1/3 pacjentów z zatorowością płucną.

Warto zapamiętać!

Przyczyny sercowe i płucne są odpowiedzialne za ból w klatce piersiowej u około 5 – 16% pacjentów. U około 19% pacjentów przyczyną bólów w klatce piersiowej są schorzenia związane z przewodem pokarmowym: choroby przełyku, refluks żołądkowo-przełykowy, choroba wrzodowa, kamica pęcherzyka żółciowego. Są to zwykle bóle gniotące, piekące, niekiedy tępe. Może towarzyszyć im zgaga, odbijania, wymioty. Stosunkowo najczęściej, bo w ok. 36% przypadków, spotykamy bóle nerwowo-mięśniowe takie jak:

• nerwobóle nerwów międzyżebrowych,

• zapalenia chrzęstnych przyczepów żeber,

• dyskopatie kręgosłupa szyjnego i piersiowego,

• zmiany skórne w półpaścu.

Są to najczęściej kłucia, bóle powierzchowne, zlokalizowane do ograniczonego obszaru, a więc łatwo można określić miejsce powstania bólu. Bóle te nasilają się przy zmianie pozycji i ruchu. Często towarzyszy im tkliwość czyli bolesność uciskowa w miejscu odczuwania bólu.

Kłucia w klatce piersiowej mogą mieć także podłoże psychogenne – „nerwicowe”. Pojawiają się one na skutek wzmożonego, przewlekłego stresu, czy silnych emocji. Bóle te mają zmienny charakter, występują często miejscowo powierzchownie, towarzyszy im uczucie kołatania serca, niepokoju. Odmianą bólu psychogennego jest tzw. zespół Da Costy. Jest to  zespół chorobowy, na który składa się:

• kłujący ból w klatce piersiowej,

• uczucie niepokoju i zmęczenia, 

• kołatanie serca, 

• duszność, 

• zawroty głowy, 

• hiperwentylacja, 

• uczucie mrowienia kończyn.

Ból ten nie jest związany z wysiłkiem fizycznym, jak to ma miejsce w bólu wieńcowym, często przerywany jest krótkimi epizodami ostrego bólu o przeszywającym charakterze, zlokalizowanego zwykle w okolicy serca.

Zapamiętaj!

Ból w klatce piersiowej może stanowić manifestację kliniczną zarówno poważnych chorób układu sercowo-naczyniowego, jak i problemów wynikających z zaburzeń funkcjonowania innych narządów. Nie jest objawem jednoznacznym, dlatego zawsze wymaga porady lekarskiej i przeprowadzenia dokładnej diagnostyki. Wnikliwa rozmowa z pacjentem, dokładna charakterystyka objawów głównych i towarzyszących, szczegółowe badanie fizykalne umożliwia wstępne określenie charakteru bólu i prawdopodobnej przyczyny. Wykonanie dodatkowych badań: rutynowo u wszystkich EKG, w zależności od podejrzenia przyczyny badania obrazowe jak echokardiografia, RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa, badania laboratoryjne krwi prowadzą do ustalenia rozpoznania i wdrożenia właściwego, dalszego postępowania.

Autor:
Prof. dr hab. n. med. Maria Olszowska

Piśmiennictwo:

1. Erhardt L., Herlitz J., Bossaert L. i wsp. Task force on the management of chest pain. Eur. Heart J. 2002; 23: 1153–1176.

2. Hudzik B., Gąsior M.: Ostre zespoły wieńcowe – postępy 2017/2018. Med. Prakt., 2018; 5: 38–45.

3. Rushton S, Carman MJ: Chest Pain: If It Is Not the Heart, What Is It? Nurs Clin North Am. 2018;53(3):421-431.