Zdjęcie: Pexels zrobione przez Nothing Ahead

Woda podstawą życia na Ziemi

Woda stanowi około 60% masy ciała dorosłego człowieka. Utrzymanie odpowiedniego nawodnienia i składu chemicznego płynów ustrojowych jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ciało ludzkie jest niczym misterny, luksusowy samochód - warto zastanowić się co „wlać do baku” aby jak najdłużej cieszyć się dobrą jazdą. Obowiązkowe etykietowanie produktów spożywczych, w tym napojów, umożliwia zapoznanie się z ich składem, w tym ilością kalorii, rodzajem środków słodzących, zawartością mikroelementów, pozwalając nam dokonywać zdrowych wyborów.

Dziennie zdrowy człowiek powinien wypijać co najmniej 1,5-2 litrów płynów. Doskonałym sposobem nawadniania organizmu są wody mineralne. Nie zawierają kalorii i szybko gaszą pragnieniem. Umożliwiają uzupełnienie ważnych elektrolitów (np. potasu, magnezu) i mikroskładników (np. fluoru, jodu, żelaza). Zależnie od naszych potrzeb możemy dobierać wody nisko- lub wysokomineralizowane. Wód gazowanych nie zaleca się przy chorobach gardła, nadkwasocie lub zaburzeniach trawienia. W trakcie długotrwałych wysiłków tracone z potem płyny i elektrolity można doraźnie uzupełniać napojami izotonicznymi, które poza minerałami dostarczają także materiału energetycznego.

Gazowane napoje słodzone cechuje wysoka kalorycznością i zawartością cukrów prostych (np. syropu glukozowo-fruktozowego). Zawartość cukrów często kilkukrotnie przekracza nasze dzienne na nie zapotrzebowanie. Napoje te znacznie zwiększają ryzyko otyłości, cukrzycy i chorób układu sercowo-naczyniowego. Ponadto mogą przyczyniać się do niedoborów witaminowych. Tak zwane „napoje energetyczne” zawierające różne substancje stymulujące (np. tauryna, kofeina) nie nadają się do nawadniania ani jako źródło witamin.

Soki warzywne i owocowe są bogatym źródłem soli mineralnych, witamin, przeciwutleniaczy, a także błonnika. Soki naturalne należy odróżnić od napojów owocowych i nektarów, w różnym stopniu dosładzanych i znacznie mniej odżywczo wartościowych.

Mleko to cenne źródło wapnia, witamin A i D oraz mikroelementów nie tylko dla dojrzewającego organizmu. Należy przy tym pamiętać, że im większa zawartość tłuszczy, tym większa kaloryczność mleka.

Kakao zawiera białka, tłuszcze, węglowodany oraz liczne mikroelementów. Wykazano jego pobudzające działanie na układ nerwowy oraz ochronne na serce i naczynia krwionośne.

Kawa w umiarkowanych ilościach może także korzystnie wpływać na naczynia krwionośne, a także zmniejszać ryzyko rozwoju cukrzycy. Rozsądnie spożywana (tzn. nie więcej niż 6 filiżanek dziennie) ma wielokierunkowy korzystny wpływ na układ nerwowy. Wypicie większej ilości kawy przez osobę do niej nie nawykłą może powodować przejściowy wzrost ciśnienia tętniczego krwi i szybkie bicie serca (działanie kofeiny). Należy pamiętać, że osoby palące tytoń i nadużywające kawy mogą być narażone na większe ryzyko chorób układu krążenia.

Czarna i zielona herbata dzięki flawonoidom działa przeciw miażdżycy naczyń krwionośnych, zmniejszając tym samym ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego.

Alkohol jest substancją toksyczną. Po krótkotrwałym okresie działania pobudzającego ujawnia swój depresyjny wpływ na układ nerwowy. Stopnień toksyczności dla organizmu zależy od spożytej dawki, a ostre zatrucie może zakończyć się śmiercią. Przewlekłe nadużywanie alkoholu ma wiele niekorzystnych następstw zdrowotnych i społecznych. Alkoholizm sprzyja m.in. chorobom układu krążenia, niewydolności wątroby i trzustki, cukrzycy, niedoborom witaminowym.

Nieznany XX-wieczny poeta słusznie zauważył, że „od wody człek zdrowy i młody.” Warto zawsze pamiętać, że ilość i jakość tego, co wypijamy bezpośrednio wpływa na nasze zdrowie i samopoczucie.

Autor:
Lek. Paweł Prochownik

Piśmiennictwo

1. Popkin BM, Armstrong LE, Bray GM, Caballero B, Frei B, Willett WC. A new proposed guidance system for beverage consumption in the United States. American Journal of Clinical Nutrition. 2006; 83:529-542.

2. Vartanian LR, Schwartz MB, Brownell KD. Effects of soft drink consumption on nutrition and health: a systematic review and meta-analysis. Am J Public Health. 2007;97:667-675.

3. Mamcarz A, Pikto-Pietkiewicz W. Niefarmakologiczne metody zapobiegania chorobom układu krążenia – naturalne antyoksydanty i alkohol. [w]: Kardiologia Zapobiegawcza. Red. M. Naruszewicz. PTBnM, VERSO, Szczecin 2003, 297–313.