Zdjęcie: Pexels zrobione przez Anna Shvets

Suplementy diety, od lat obecne na polskim rynku, przez wiele osób kojarzone są jako niezbędny składnik prawidłowego stylu życia i odżywiania. Sprzedawane bez recepty - w aptekach, drogeriach, marketach są łatwo dostępne dla każdego z nas. Wiele osób ulega wszechobecnym reklamom, iż dany suplement pomoże w zachowaniu młodego wyglądu, poprawi kondycję włosów i skóry czy uchroni przed zachorowaniem na daną chorobę.

Czym tak naprawdę są suplementy diety i czy są one konieczne do prawidłowego odżywiania?

Zgodnie z definicją suplement diety to środek spożywczy, będący skoncentrowanym źródłem witamin, składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Wprowadzany jest do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych.

Suplementy diety nie są produktami leczniczymi. Stanowią jedynie dodatek do diety w przypadku niewystarczającej podaży substancji odżywczych, potrzebnych do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu. Osoby szczególnie narażone na niedobory składników odżywczych to osoby starsze, kobiety w ciąży i karmiące, osoby intensywnie uprawiające sport, stosujące diety restrykcyjne (np. dieta wegańska), prowadzące nieregularny tryb życia, a także osoby przewlekle chore i rekonwalescenci. Niewłaściwe stosowanie suplementów diety (przedawkowanie, interakcje z stosowanymi lekami, niedostosowanie do aktualnych potrzeb) może negatywnie oddziaływać na nasz organizm.

Już wiele lat temu zauważono, iż prawidłowo zbilansowana dieta, bogata w substancje odżywcze takie jak witaminy, wielonienasycone kwasy tłuszczowe, minerały, stanowi podstawowy element zapobiegania wielu chorobom, w tym chorobom układu sercowo-naczyniowego. Owoce, warzywa, produkty roślinne bogate w witaminę A i E, chude mięso, warzywa liściaste i kapustne stanowiące źródło witaminy B6, B12 i kwasu foliowego, tłuste ryby, oleje roślinne zawierające kwasy omega-3 i omega-6, w odpowiednich proporcjach, powinny zawierać się w naszej diecie.

Czy dostępne na rynku suplementy diety są przepisem na zdrowie i długowieczność?

Jak wykazały wieloośrodkowe badania kliniczne samo przyjmowanie np. preparatów witaminowych, bez zmiany nawyków żywieniowych, nie zapobiega rozwojowi chorób serca i naczyń. Jak dotąd nie udało się jednoznacznie wyodrębnić substancji, które w bezpośredni sposób działają ochronnie na nasz organizm, dlatego też, w oparciu o dotychczasowe obserwacje, zaleca się tzw. dietę zdrową z założenia bogatą we wszystkie substancje odżywcze, przy której nie ma konieczności stosowania suplementów diety.

Pomimo tych danych suplementy diety coraz bardziej zyskują na popularności. Według dostępnych badań 50-75% dorosłych Amerykanów stosuje tego typu preparaty, w Polsce odsetek ten sięga około 60%. Po suplementy diety sięgają osoby chorujące, jak również osoby zdrowe. Dla części osób stosowanie suplementów diety stało się częścią zdrowego stylu życia na równi z odpowiednią dietą czy wysiłkiem fizycznym. W świetle aktualnych doniesień wydaje się, iż najlepszą metodą zapobiegania niedoborom składników odżywczych jest odpowiednio zbilansowana dieta dostosowana do potrzeb danego organizmu. Stosowanie suplementów diety nie powinno i nie może stanowić jedynego źródła substancji odżywczych, a każda decyzja odnośnie stosowania tych preparatów powinna być poprzedzona konsultacją u specjalisty.

Autor:
Lek. Urszula Gancarczyk

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia ze zm. Dz.U. 2006 Nr 171 poz. 1225

2. Stos K, Glowala A, Ziolkowska I. Częstość stosowania suplementów diety - badanie pilotażowe. [w:] Żywienie Człowieka i Metabolizm 2014; 41;4 s.253-259

3. Dickinson A, MacKay D. Health habits and other characteristics of dietary supplement users: a review; Nutrition Journal 2014, 13:14

4. Europejskie wytyczne dotyczące zapobiegania chorobom serca i naczyń w praktyce klinicznej na 2012 rok; Kardiologia Polska 2012; 70, supl. I: S 1–S 100 ISSN 0022–9032