Zdjęcie: Pexels zrobione przez cottonbro studio
Junk-food, czyli tzw. śmieciowe jedzenie to żywność wysoko przetworzona. Charakteryzuje się tym, że jest łatwa i tania w produkcji, a także opłacalna, bo dzięki dodaniu odpowiednich składników poprawiających smak, w dużej części sztucznych, cieszy się powodzeniem wśród konsumentów, a nawet posiada pewien potencjał uzależniający. Pojęcie junk-food, w niektórych źródłach używane jest zamiennie z pojęciem fast-food. Obecnie jednak fast-food uznawany jest za pojęcie szersze, które zawiera w sobie junk-food wzbogacony o dodatki zdrowe, np. różnego rodzaju sałatki.
Składniki „śmieciowej żywność” niestety żywność ta nie zawiera praktycznie żadnych wartościowych składników odżywczych, takich jak sole mineralne, witaminy czy białka. Bogata zaś jest w: sól kuchenną, cukier, tłuszcze (szczególnie tłuszcze nasycone typu trans – czyli te, których w szczególności powinniśmy unikać). W swym składzie zawiera też wiele sztucznych związków i barwników takich jak akrylamid, glutaminian sodu, ftalany, itp.
Przykłady „śmieciowej żywności”: wszelkie smażone produkty typu frytki, chipsy, słodzone napoje gazowane, napoje energetyczne, etc.
Wpływ „śmieciowej żywności na zdrowie człowieka - krótko mówiąc jest bardzo zły. Duża ilość soli wpływa na zatrzymywanie wody w organizmie, a co za tym idzie rozwój nadciśnienia tętniczego, oraz możliwość pogorszenia pracy nerek. Tłuszcze nasycone typu trans sprzyjają odkładaniu się cholesterolu w naczyniach, a co za tym idzie rozwojowi miażdżycy zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca czy udaru mózgu. Ogromna ilość cukru, którą zawiera junk-food zaburza gospodarkę węglowodanową organizmu prowadząc do rozwoju otyłości i związanych z nią schorzeń takich jak np. cukrzyca typu II czy zespół metaboliczny. Nie zapominajmy też o takich substancjach jak np. akrylamid – jest to związek rakotwórczy, który działa też toksycznie na układ nerwowy.
Czy warto zatem spożywać żywność typu junk-food? W świetle opisanych faktów odpowiedź na to pytanie jest chyba oczywista... Junk-food to tzw. puste kalorie – ten typ jedzenia zaspokaja głód, ale na krótko, nie dostarczając przy tym organizmowi absolutnie żadnych wartościowych składników odżywczych. Uważa się, że żywność ta, spopularyzowana końcem XX wieku, odpowiada za obecną epidemię otyłości, szczególnie w grupie dzieci i młodzieży, a także za pojawienie się w tych grupach wiekowych chorób takich jak np. nadciśnienie tętnicze, miażdżyca - kojarzonych dotychczas z ludźmi starszymi.
Spożywanie „śmieciowej żywności” powinno być ograniczone, a najlepiej całkowicie wyłączone z diety.
Autor:
Dr n. med. Mateusz Podolec
Piśmiennictwo:
- Kłosiewicz-Latoszek L, Szostak WB, Kopeć G i wsp. Wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczące zasad prawidłowego żywienia, Kraków, 2015
- Kłosiewicz-Latoszek L., Szostak W.B., Podolec P. i wsp.: Polish Forum for Prevention Guidelines on Diet. Kardiol Pol 2008; 66: 812-814.
- Kłosiewicz-Latoszek L., Szostak W.B.: Żywienie a choroby sercowo-naczyniowe. W: Podolec P., red.: Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki T. 2. Kraków, Medycyna Praktyczna, 2010, 283–288
- Wytyczne ESC dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej w 2016 roku
- Kardiologia – podręcznik oparty na zasadach EBM” pod redakcją prof. dr hab. A. Szczeklika i prof. dr hab. M. Tendery Kraków, 2009 rok, Tom I
