Guzki tarczycy mogą być objawem wielu chorób tego gruczołu w większości nienowotworowych, tzw. wola guzowatego, ale problem tkwi w odróżnieniu ich od raka. Rak tarczycy stanowi około 1% wszystkich nowotworów złośliwych, ale jest przyczyną tylko 0,5% wszystkich zgonów z powodu nowotworów złośliwych.
Leczenie raka tarczycy jest wyłącznie operacyjne, a podawanie jodu radioaktywnego ma charakter jedynie leczenia uzupełniającego prawidłowo przeprowadzoną operację.
W leczeniu raka tarczycy leczenie chemiczne czy napromienianie jest nieskuteczne. W tej sytuacji ciężar wyleczenia chorego spoczywa na chirurgu.
Powszechnie wiadomo, że operacja tarczycy obarczona jest ryzykiem powikłań, do których należy nieumyślne uszkodzenie nerwów krtaniowych – powodujących trwałą chrypkę lub nawet utratę głosu oraz możliwość wycięcia gruczołów przytarczycowych co wpływa niekorzystnie na gospodarkę wapniową ustroju i wymaga stałego leczenia do końca życia pacjenta. Z drugiej strony leczenie operacyjne większości raków tarczycy prowadzi do wysokich odsetków trwałych wyleczeń większości chorych.
Naturalny przebieg nieleczonego raka tarczycy polega na pojawieniu się niebolesnego guzka na szyi, który ulega zwykle wolnemu powiększaniu. W trakcie dalszego rozwoju raka dochodzi do naciekania przez nowotwór i niszczenia nerwów krtaniowych co prowadzi do chrypki i duszności. Duszność może również wynikać z ucisku lub naciekania tchawicy przez rozwijający się nowotwór. W tym czasie dołączają się objawy utrudnienia odpływu krwi żylnej z terenu głowy i szyi powodujące obrzęk i zasinienie twarzy i szyi.
Oprócz objawów wynikających z miejscowego rozwoju nowotworu w obrębie szyi, rak tarczycy często daje przerzuty do węzłów chłonnych na szyi i w śródpiersiu, które także odpowiadają za objawy uciskowe. Przerzuty odległe raka tarczycy lokalizują się najczęściej w płucach i kościach.
Co ciekawe, nawet w takim zaawansowaniu często udaje się wydłużyć przeżycie chorym nawet o kilka lat. Dlatego badania diagnostyczne powinny być przeprowadzane jak najwcześniej.
Prof. dr hab. n. med. Leszek Kołodziejski
Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Chirurgii Onkologicznej
Grafika: Szpital Wojewódzki im. św. Łukasza SP ZOZ w Tarnowie
