Wysokie zagrożenie nowotworami wynika w naszym województwie z nieświadomości jego mieszkańców polegającej na:
- nieprzestrzeganiu zasad zdrowego stylu życia
- lekceważeniu pierwszych objawów nowotworu
- unikania badań przesiewowych,
a przede wszystkim z lęku przed możliwością wykrycia raka. Doprowadza to zwykle do rozpoznania i rozpoczęcia leczenia w stadiach wysokiego zaawansowania nowotworu co jest najpoważniejszą przyczyną niskiej skuteczności nawet najlepiej prowadzonego leczenia.
W tych niekorzystnych zachowaniach przeważają mężczyźni, których umieralność znacznie przewyższa umieralność kobiet.
Jak wskazują najnowsze statystyki, rozkład umieralności mieszkańców naszego województwa jest nierównomierny. Poziom umieralności jest najwyższy w powiecie proszowickim (o 13% wyższy niż średnia dla Polski), a najniższy w powiecie gorlickim (o 17% niższy niż średnia krajowa).
Najwyższą śmiertelność powoduje rak płuca – najczęstszy z nowotworów w naszej populacji. Umieralność z jego powodu u obojga płci jest w powiecie proszowickim o 34% wyższa niż przeciętnie w Polsce. Najbardziej niekorzystna sytuacja dotyczy w tym powiecie mężczyzn, u których wskaźnik umieralności jest aż o 43% wyższy od średniej krajowej. Rak piersi, najczęstszy nowotwór złośliwy wśród kobiet w Polsce, jest odpowiedzialny za ok. 15% ogółu zgonów nowotworowych w naszym województwie. Zagraża on najbardziej mieszkankom powiatu nowotarskiego i miasta Krakowa – gdzie nadwyżki sięgają 21% w stosunku do średniej krajowej.
Najkorzystniejszą z kolei sytuację obserwuje się w powiatach: dąbrowskim (zagrożenie niższe o 32%), miechowskim (o 23%) i nowosądeckim (o 19%).
Pod względem umieralności na raka jelita grubego i odbytnicy statystyki naszego województwa (11.5% zgonów mężczyzn i 11.6% kobiet) nie odbiegają istotnie od średnich dla całej Polski.
Obecnie w naszym województwie prowadzone są 2 programy edukacyjne:
1) skierowane do dzieci i młodzieży szkół podstawowych i ponadpodstawowych, dotyczące przestrzegania zasad prozdrowotnego stylu życia zawartych w Europejskim Kodeksie Walki
z Rakiem (finansowany przez Ministerstwo Zdrowia) oraz
2) skierowany do osób dorosłych i dotyczący wczesnych objawów nowotworów złośliwych (finansowany przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego w Krakowie).
Aby zwalczyć raka, musimy przestrzegać racjonalnych zasad zapobiegania (profilaktyka pierwotna) i wczesnego wykrywania (profilaktyka wtórna). Możemy w ogóle nie zachorować, a jak już zachorujemy, to mamy wysoką szansę wyleczenia.
Nie musimy umierać na raka!
Źródło danych statystycznych: Mapa potrzeb zdrowotnych w zakresie onkologii dla województwa małopolskiego: Ministerstwa Zdrowia, Warszawa, 2015.
