Białko C-reaktywne (CRP) jest czułym wskaźnikiem ostrych i przewlekłych stanów zapalnych w organizmie. CRP to glikoproteina produkowana w wątrobie, która należy do tzw. białek reakcji ostrej fazy, których stężenie we krwi zwiększa się w odpowiedzi na stan zapalny. Poziom CRP jest testem niespecyficznym, tzn. stany zapalne o różnym pochodzeniu mogą powodować wzrost stężenia tego białka. Wzrost stężenia białka C-reaktywnego obserwujemy w odpowiedzi na infekcje (np. zakażenia układu oddechowego), a także w stanach zapalnych bez tła infekcyjnego, min. w układowych chorobach tkanki łącznej, w zapaleniach jelit, zapaleniu trzustki, zawale serca, urazach, okresie pooperacyjnym, nowotworach złośliwych.
Niewielki wzrost CRP może być spowodowany również paleniem tytoniu, przyrostem masy ciała, występowaniem dyslipidemii aterogennej, cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, czy podczas stosowania hormonalnej terapii zastępczej. Fizjologiczne stężenie CRP nie przekracza 5 mg/l, stężenie większe niż 10 mg/l uznawane jest za patologiczne. Oceny poziomu białka C-reaktywnego zawsze powinno się dokonywać w połączeniu z wynikami innych badań i w oparciu o stan kliniczny badanego. Badanie poziomu białka C-reaktywnego jest stosunkowo proste w wykonaniu, do jego oznaczenia potrzebujemy próbkę niewielkiej ilości krwi. Nie ma przeciwwskazań do wykonania tego badania. Ilościowe oznaczenie CRP ma zastosowanie w przypadku podejrzenia stanu zapalnego, do oceny skuteczności leczenia choroby, w której występuje nasilony stan zapalny, a także do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego. Ryzyko wystąpienia choroby układu krążenia ocenia się wykorzystując oznaczenie poziomu hs-CRP ( wysoko czułe białko C-reaktywne). Stan zapalny o małej intensywności jest przyczyną powstawania blaszek miażdżycowych, a w konsekwencji chorób układu sercowo-naczyniowego tj. choroba wieńcowa, zawal serca czy udar mózgu. Badanie stężenia białka C-reaktywnego metodą o dużej czułości pozwala na precyzyjne oznaczanie niskich stężeń CRP (niewykrywalnych normalnym testem CRP). Hs-CRP mniejsze niż 1mg/l oznacza małe ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, natomiast wartości większe niż 3mg/l uznaje się za duże ryzyko. Należy pamiętać, aby badanie CRP celem oceny ryzyka sercowo-naczyniowego wykonywać w okresie wolnym od jakiejkolwiek choroby wywołującej reakcję zapalną, gdyż wynik CRP będzie wówczas niediagnostyczny.
Piśmiennictwo:
- A. Szczeklik, P. Gajewski (red.). Interna Szczeklika 2014. Podręcznik chorób wewnętrznych. Kraków; Medycyna Praktyczna 2014.
- Perk J., De Backer G., Gohlke H. et.al.: Europejskie wytyczne dotyczące zapobiegania chorobom serca i naczyń w praktyce klinicznej na 2012 rok. Piąta Wspólna Grupa Robocza
Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Innych Towarzystw Naukowych ds. Zapobiegania Chorobom Serca i Naczyń w Praktyce Klinicznej (The Fifth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice) utworzona ze szczególnym udziałem Europejskiego Stowarzyszenia Prewencji i Rehabilitacji Sercowo-Naczyniowej (EACPR. European Association for Cardiovascular Prevention and Rehabilitation). Kardiol. Pol. 2012; 70, supl. I: S1-S100, tłumaczenie polskie.
