Miażdżyca to przewlekła choroba zapalna tętnic, charakteryzująca się gromadzeniem się w ścianie tętnic komórek zapalnych i lipidów oraz tworzeniem blaszki miażdżycowej. Proces ten prowadzi do zwężenia, a nawet zamknięcia światła naczynia. Miażdżyca rozwija się już od wczesnych lat życia, jednak objawy kliniczne występują między 50 a 60 rż. Miażdżyca wywołana jest kilkoma czynnikami min. genetycznymi oraz środowiskowymi. Różnorodność tych czynników determinuje odmienny obraz choroby.
Blaszka miażdżycowa
Dojrzała blaszka miażdżycowa składa się z warstwy zewnętrznej i rdzenia. Warstwa zewnętrzna zawiera głównie włókna kolagenowe oraz komórki mięśni gładkich, natomiast rdzeń blaszki miażdżycowej składa się z lipidów i komórek odpowiedzialnych za reakcję zapalną. W różnych tętnicach u tego samego człowieka, a nawet w tej samej tętnicy zmiany miażdżycowe mogą mieć różny stopień zaawansowania. Jeśli miażdżyca rozwija się w tętnicach wieńcowych zagraża zawałem serca, w tętnicach zaopatrujących mózg- udarem mózgu, miażdżyca może dotyczyć również innych tętnic w tym tętnic kończyn dolnych i narządów wewnętrznych, dając objawy niedokrwienia tych narządów.
Powiklania miażdżycy
Blaszka miażdżycowa zwęża naczynie wieńcowe w różnym stopniu, a to z kolei powoduje różny stopień nasilenia objawów. Zwężenie średnicy światła poniżej 50% zwykle nie powoduje objawów, gdyż przepływ spoczynkowy w naczyniu jest zachowany i wystarczający w stosunku do zapotrzebowania mięśnia serowego. Mimo to, w pewnych sytuacjach, taka blaszka może być przyczyną ostrego zespołu wieńcowego. Zwężenie istotne hemodynamicznie (inaczej subkrytyczne) występuje gdy średnica światła naczynia jest ograniczona o 50-80%. Wówczas przepływ wieńcowy w spoczynku jest zachowany, ale w sytuacji wysiłku fizycznego lub stresu dochodzi do niedokrwienia i występują wysiłkowe dolegliwości. Gdy dojdzie do zwężenia średnicy naczynia >80 % mówimy o zwężeniu krytycznym, które nawet w spoczynku lub przy niewielkim wysiłku daje objawy niedokrwienia mięśnia serca. Szybkie powiększanie się blaszki miażdżycowej, jej pęknięcie z wytworzeniem na jej powierzchni skrzepliny może powodować nagłe zamknięcie naczynia i zawał serca.
Piśmiennictwo
- Budaj A., Undas A.: „Choroba niedokrwienna serca”. Kardiologia pod red. A. Sczeklika i M. Tendery. Medycyna Praktyczna. Kraków 2010; tom I: 329-330.
- Undas A., Szeklik A.: „Miażdżyca”. Kardiologia pod red. A. Sczeklika i M. Tendery. Medycyna Praktyczna. Kraków 2010; tom I: 321-328
