W krajach rozwiniętych choroby serca i układu krążenia stanowią nadal główną przyczynę zgonów. Na plan pierwszy wysuwają się schorzenia związane z miażdżycą tętnic. Choroba niedokrwienna serca jest następstwem zaawansowanej miażdżycy, w efekcie której dochodzi do zwężenia naczyń wieńcowych, co z kolei powoduje niedokrwienie serca. Głównymi składnikami blaszek miażdżycowych są złogi cholesterolowe, stąd dużą rolę w zapobieganiu miażdżycy odgrywadieta niskocholesterolowa, dzięki której można zatrzymać procesy miażdżycowe.
Zaleca się ograniczenie produktów zawierających składniki zwiększające stężenie cholesterolu we krwi, czyli produkty zawierające dużo nasyconych kwasów tłuszczowych, dużo kwasów typu izomerów trans i dużo cholesterolu pokarmowego.
Należy unikać:
· produktów o dużej zawartości tłuszczów zwierzęcych: smalec, słonina, boczek, masło,
· margaryn twardych zawierających częściowo utwardzone tłuszcze typu izomerów trans, a także znaczne ilości nasyconych kwasów tłuszczowych,
· tłustych produktów mięsnych: kaczki, gęsi, tłuste mięso i tłuste wędliny,
· tłustych produktów mlecznych: tłuste mleko i napoje mleczne, tłuste sery białe, sery żółte, pleśniowe, topione, śmietana,
· sosów i przypraw zawierających majonez i tłuszcze nasycone,
· słodyczy przemysłowo produkowanych: lodów, kremów, sosów na śmietanie, kokosu,
· żywności typu Fast Food.
Najlepiej zamienić produkty zawierające dużo powyższych składników na takie produkty, które zawierają ich mało lub w ogóle ich nie zawierają.
Polecane produkty to:
· tłuszcze roślinne: oleje, najlepiej olej rzepakowy lub oliwa z oliwek, dopuszcza się stosowanie oleju słonecznikowego, kukurydzianego i sojowego,
· margaryny miękkie, margaryny wzbogacone sterolami lub stanolami,
· ryby smażone na właściwym oleju, małże, homary, ryby wędzone,
· chude mięso, kurczak, indyk bez skóry, cielęcina, króliki, dziczyzna, chuda wędlina typu szynka, polędwica,
· mleko, jogurt, kefir, maślanka o zawartości 0% lub 0,5% tłuszczu, ser biały chudy lub półtłusty, chude serki homogenizowane, granulowane, typu mozarella,
· ciasta przygotowane na tłuszczach nienasyconych, sorbety, galaretki, marcepany, orzechy włoskie, migdały, a także w ograniczonej ilości orzechy laskowe, ziemne, pistacjowe i brazylijskie.
Do diety należy włączyć produkty zawierają składniki obniżające stężenie cholesterolu we krwi, czyli produkty zawierające: fitosterole, stanole i błonnik pokarmowy (płatki owsiane, owoce, warzywa, nasiona roślin strączkowych).
Ważne miejsce w diecie zajmują warzywa i owoce, ponieważ zawierają dużo przeciwutleniaczy (antyoksydantów), czyli witamin: C, E i beta-karotenu oraz flawonoidów, składników osłabiających szkodliwe działanie cholesterolu.
Dietą zalecana u chorych z chorobą wieńcową, uwzględniającą powyższe zalecenia jest dieta śródziemnomorska, która charakteryzuje się:
· dużym spożyciem produktów pochodzenia roślinnego: owoce, warzywa, rośliny strączkowe, orzechy, produkty zbożowe pełnoziarniste,
· spożywaniem minimalnie przetworzonych, świeżych, sezonowych produktów spożywczych,
· spożywaniem oliwy z oliwek, jako głównego źródła tłuszczu i małym spożyciem tłuszczów pochodzenia zwierzęcego,
· umiarkowanym spożyciem produktów mlecznych, głównie w postaci sera lub jogurtu,
· małym spożyciem czerwonego mięsa i produktów mięsnych,
· umiarkowanym spożyciem ryb i drobiu,
· spożyciem deserów opartych na świeżych owocach, orzechach i miodzie spożywanych w dni świąteczne,
· spożyciem nie więcej niż 3 jaj tygodniowo,
· małym lub umiarkowanym spożyciem wina do posiłków.
Piśmiennictwo:
1. Żywienie człowieka Zdrowego i Chorego. Redakcja Naukowa Marian Grzymisławski, Jan Gawęcki. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010
2. Joep Perk, Guy De Backer , Helmut Gohlke, Ian Graham, Željko Reiner, Monique Verschuren, Christian Albus, Pascale Benlian, Gudrun Boysen, Renata Cifkova, Christi Deaton, Shah Ebrahim, Miles Fisher, Giuseppe Germano, Richard Hobbs, Arno Hoes, Sehnaz Karadeniz, Alessandro Mezzani, Eva Prescott, Lars Ryden, Martin Scherer, Mikko Syvänne, Wilma J.M. Scholte Op Reimer, Christiaan Vrints, David Wood, Jose Luis Zamorano, Faiez Zannad: Europejskie wytyczne dotyczące zapobiegania chorobom serca i naczyń w praktyce klinicznej na 2012 rok. Kardiologia Polska 2012; 70, supl. I: S 1–S 100
3. Dieta śródziemnomorska w profilaktyce i leczeniu chorób układu krążenia i cukrzycy typu 2. Aleksandra Cichocka,Wiktor B. Szostak. Medyk 2012
4. L. Kłosiewicz-Latoszek, W. B. Szostak, G. Kopeć i wsp. “ Wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczące zasad prawidłowego żywienia” [złożone do publikacji]
