Migotanie przedsionków to najczęściej występujący typ zaburzeń rytmu serca u dorosłych na całym świecie. Szacuje się, że w Polsce arytmia ta występuje u 1,5–2% populacji ogólnej.
Prawdopodobieństwo wystąpienia migotania przedsionków wzrasta wraz z wiekiem. Wiadomo również, że niektóre choroby i czynniki dotyczące stylu życia mogą wywoływać migotanie przedsionków, są to m.in.: nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, wady zastawkowe serca, niewydolność serca, nadczynność tarczycy, zaburzenia elektrolitowe, picie alkoholu w zbyt dużych ilościach.
Sposoby leczenia migotania przedsionków
Istnieją różne sposoby leczenia, jakie lekarz może zalecić osobom z migotaniem przedsionków. W zależności od wieku, objawów arytmii, obecności innych dolegliwości, współistniejących chorób i ogólnego stanu zdrowia można zastosować:
- leki antyarytmiczne - u osób z migotaniem przedsionków i przyspieszonym rytmem serca leki te pomagają zwolnić lub przywrócić rytm serca do normy,
- leki przeciwzakrzepowe - powodują one rozrzedzenie krwi i pomagają zapobiegać tworzeniu się skrzeplin, co zmniejsza ryzyko udaru niedokrwiennego mózgu. Leki te przepisuje się pacjentom na podstawie oceny ryzyka zakrzepowo-zatorowego (ryzyka wystąpienia udaru mózgu) oraz ryzyka krwawienia, używając odpowiednich skal (tabela 1. oraz 2.),
- kardiowersję - polegającą na zastosowaniu impulsu elektrycznego lub specjalnych leków w celu przywrócenia prawidłowego rytmu serca (tzw. rytmu zatokowego),
- leczenie inwazyjne, jak np. ablacja - zabieg stosowany w przypadku ograniczonej skuteczności leczenia farmakologicznego, polegający na zniszczeniu obszaru serca, odpowiedzialnego za powstawanie arytmii.
ZAPAMIĘTAJ!!!
Największym zagrożeniem migotania przedsionków jest udar niedokrwienny mózgu. Warto zatem regularnie chodzić do lekarza i przyjmować leki według zaleceń, nawet przy braku odczuwalnych objawów.
Leczenie przeciwkrzepliwe
Decyzja dotycząca wdrożenia leczenia przeciwkrzepliwego wymaga oceny ryzyka wystąpienia powikłań zakrzepowo-zatorowych i krwotocznych. Do tego celu wykorzystuje się m.in. skalę CHA2DS2-VASc (tabela 1.), a także (w mniejszym stopniu) HAS-BLED (tabela 2.), na podstawie których można ustalić, czy leczenie przeciwzakrzepowe w ogóle jest wskazane. W praktyce zdecydowana większość pacjentów z migotaniem przedsionków wymaga leczenia przeciwkrzepliwego.
Wyboru metody terapii przeciwzakrzepowej [antagoniści witaminy K (Warfin, Acenocumarol) lub doustne antykoagulanty niebędące antagonistami witaminy K (Pradaxa, Xarelto, Eliquis) lekarz dokonuje, opierając się na wytycznych towarzystw naukowych. Wymagana jest ocena funkcji nerek, ponieważ dawkowanie i możliwość stosowania niektórych z tych leków ustala się na podstawie wydolności nerek. Ponadto przed wyborem leczenia należy uwzględnić wiek chorego, choroby współistniejące, przyjmowane jednocześnie przez pacjenta leki, a także jego preferencje.
Warto zaznaczyć, że w ostatnich latach zmalała rola kwasu acetylosalicylowego (Acard, Polocard), o którym wiemy, że praktycznie nie chroni przed udarem mózgu w przypadku pacjentów z migotaniem przedsionków.
Warto zapamiętać!
Doustne leki przeciwzakrzepowe, częściej niż inne grupy leków, mogą powodować powikłania wymagające pobytu w szpitalu - szczególnie jeżeli nie są stosowane starannie, zgodnie z zaleceniami lekarza! Leki przeciwzakrzepowe są jednak lekami, których często nie da się zastąpić i nierzadko ratują choremu życie. Aby ich stosowanie było skuteczne i bezpieczne, konieczna jest ścisła współpraca pacjenta z lekarzem oraz edukacja chorego i jego bliskich. Ważne jest, aby każda leczona osoba rozumiała, na jakiej zasadzie działają te leki oraz na czym polega laboratoryjne monitorowanie leczenia.
Tabela 1. Skala oceny ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu u chorych z migotaniem przedsionków.
-
Czynnik ryzyka Punkty C zastoinowa niewydolność serca lub dysfunkcja lewej komory 1 H nadciśnienie tętnicze 1 A₂ wiek ≥ 75r.ż. 2 D cukrzyca 1 S₂ udar mózgu/TIA lub incydent zatorowości obwodowej w przeszłości 2 V choroba naczyń tętniczych (np. przebyty zawał serca, miażdżyca naczyń obwodowych) 1 A wiek 65-74 lata 1 Sc płeć żeńska 1
Tabela 2. Skala oceny ryzyka poważnego krwawienia u chorych z migotaniem przedsionków.
Czynnik ryzyka Punkty H nadciśnienie tętnicze 1 A nieprawidłowa czynność nerek lub wątroby 1 lub 2 S udar mózgu 1 B krwawienie 1 L niestabilne wartości INR 1 E podeszły wiek, tzn. >65 lat 1 D leki (np. aspiryna) lub alkohol 1 lub 2 interpretacja: ≥3 pkt = duże ryzyko krwawienia
Piśmiennictwo:
- Kirchhof P, Benussi S, Kotecha D et al. 2016 ESC Guidelines for the management of atrial fibrillation developed in collaboration with EACTS. Kardiol Pol. 2016; 74: 1359-1469.
- Camm JA, Lip GYH, de Caterina R et al. 2012 focused update of the ESC Guidelines for the management of atrial fibrillation. Eur Heart J. 2012; 33: 2719–2747.
- Podolec P, Filipiak KJ, Undas A et al. Polish Forum for Prevention Guidelines on Prophylactic Pharmacotherapy: update 2017. Kardiol Pol. 2017; 75: 508-511.
- Gage BF, Waterman AD, Shannon W et al. Validation of clinical classification schemes for predicting stroke. Results from the National Registry of Atrial Fibrillation. JAMA. 2001; 285: 2864–2870.
- Undas A, Pasierski T, Windyga J et al. Practical aspects of new oral anticoagulant use in atrial fibrillation. Pol Arch Med Wew. 2014; 124: 124–135.
- Kirchhof P, Benussi S, Kotecha D et al. 2016 ESC Guidelines for the management of atrial fibrillation developed in collaboration with EACTS. Kardiol Pol. 2016; 74: 1359-1469.
