Źródło: Szpital Wojewódzki im. Św Łukasza w Tarnowie, autor Damian Mika
Powszechnie wiadomo, że każda choroba, nie tylko nowotworowa ma swój początek, kiedy rozwija się skrycie, nie dając objawów. W miarę upływu czasu pojawiają się rożnego rodzaju dolegliwości, które stają się coraz bardziej nasilone, aż wreszcie zmuszają chorego do szukania pomocy lekarskiej. Wiemy także, że im wcześniej rozpozna się chorobę, tym łatwiej jest ją leczyć i w konsekwencji wyleczyć. Powyższe obserwacje dotyczą także nowotworów złośliwych. Często rozwijają się one nawet przez wiele lat albo nie dając żadnych objawów, albo objawy te są tak nieznaczne, że uchodzą uwadze chorych.
Według statystyk UE z przełomu wieków najczęściej obserwowanym nowotworem w UE jest rak jelita grubego. Największe współczynniki zachorowalności i umieralności notuje się w Czechach i na Węgrzech, a także w Niemczech. Najwyższe odsetki wyleczeń odnotowuje się w Hiszpanii, Francji i Holandii, a najniższe w Polsce, Słowenii i Estonii.
Rak piersi jest drugim najczęściej rozpoznawanym nowotworem w krajach UE. Najwyższe odsetki wyleczeń osiąga się w Szwecji, we Włoszech i we Francji, natomiast najniższe na Słowacji, w Estonii i w Polsce.
Rak płuca jest trzecim najczęściej rozpoznawanym nowotworem w UE. Stosunek zachorowań mężczyzn do kobiet wynosi 4:1. Wśród mężczyzn najwięcej zachorowań notuje się na Węgrzech, w Polsce i w Bułgarii, a wśród kobiet w Danii, na Węgrzech i w Wielkiej Brytanii. Statystyki te mają niewątpliwie związek z nałogiem palenia. Rak prostaty to czwarty co do częstości występowania nowotwór w krajach UE. Najwięcej przypadków odnotowuje się w Finlandii i Szwecji, a najmniej w południowej i wschodniej Europie. Wszystkie wymienione nowotwory rozwijają się bezobjawowo przez długi czas. Żaden z nich nie powoduje dolegliwości bólowych, natomiast każdy z nich wcześnie wykryty jest wyleczalny.
W Polsce, podobnie jak w innych krajach UE, prowadzone są klasyczne badania przesiewowe:
- w kierunku wczesnego wykrycia raka piersi – mammografia,
- w kierunku wczesnego wykrycia stanów przedrakowych (polipów) i raka jelita grubego – kolonoskopia,
- powszechne są badania PSA u mężczyzn,
- od lat prowadzi się badania cytologiczne kobiet.
Warto w nich uczestniczyć, gdyż są bezpłatne i bezpieczne. Stwarzają szansę nie dopuszczenia do rozwoju inwazyjnego raka (leczenie stanów przedrakowych) lub rozpoznanie raka we wczesnych stadiach zaawansowania, kiedy szanse wyleczenia są największe. Metody leczenia w Polsce nie odbiegają od standardów UE. Na gorsze wyniki leczenia w naszym kraju znaczący wpływ ma zbyt późne zgłaszanie się pacjentów do lekarza, czyli dopiero wtedy, gdy pojawiają się silne dolegliwości. To przekłada się na zbyt późno postawioną diagnozę oraz leczenie, które nie przynosi oczekiwanych efektów.
Korzystajmy więc z badań przesiewowych nawet, jeśli czujemy się zdrowi i nic nam nie dolega. W ten sposób możemy uratować swoje zdrowie a nawet życie.
Prof. dr hab. n. med. Leszek Kołodziejski
Konsultant Wojewódzki w dziedzinie Chirurgii Onkologicznej
