Zdjęcie: Pexels zrobione przez Angela Roma
Najnowsze statystyki wskazują, że liczba nowotworów występujących u ludzi zwiększa się. Zwiększa się też liczba zgonów spowodowana przez nowotwory, pomimo postępu w leczeniu. Nowotwory rozwijające się w obrębie głowy i szyi, mają jedną wspólną cechę – wywodzą się z błony śluzowej górnych dróg oddechowych, są to raki. Oczywiście w swym przebiegu są złośliwe, dają przerzuty i nie leczone prowadzą do śmierci. Do najczęstszych należy rak krtani i gardła. Chorują na nie głównie mężczyźni. Obliczono, że rocznie w naszym regionie na 100 tysięcy osób na raka krtani zachoruje 12-16 mężczyzn. Prawdopodobieństwo wystąpienia raka krtani u mężczyzn jest 20- krotnie wyższe niż u kobiet. Związane jest to ze stylem życia – nałogowym paleniem papierosów i nadużywaniem alkoholu. Dym tytoniowy zawiera szereg związków chemicznych, większość z nich ma działanie rakotwórcze (węglowodory aromatyczne, nitrozaminy).
Często mówi się, że dym tytoniowy zawiera substancje smoliste. Obecnie palacze rzadko używają tzw. „lufek”, ale część czytelników na pewno pamięta ich obraz – czarne, wypełnione smołą. Te substancje osadzają się na błonie śluzowej dróg oddechowych palacza od jamy ustnej aż do płuc. Gdyby nie mechanizmy obronne, to drogi oddechowe byłyby czarne od smoły. Obecnie używane są papierosy z filtrem. Nie zmienia to jednak faktu, że dym i smoły dostają się do organizmu. Często wystarczy spojrzeć na język palacza, jest zwykle podbarwiony na czarno na swej powierzchni. Krtań jest szczególnie narażona na działanie dymu tytoniowego ze względu na specyficzną budowę. Struny głosowe, przy pomocy których mówimy, zwężają światło drogi oddechowej, co powoduje, że szczególnie na nich osadzają się substancje zawarte w dymie. Jeśli dodamy do tego obecność zanieczyszczonego powietrza (smog) to drogi oddechowe, w tym krtań narażone są na prawdziwą próbę.
Obliczono, że palenie papierosów zwiększa ponad pięciokrotnie prawdopodobieństwo zachorowania na raka krtani. Jeśli dodamy do tego alkohol, to ryzyko wzrasta wielokrotnie. I to są te złe wiadomości. Natomiast w miarę dobrą wiadomością jest fakt, że wyniki leczenia raka krtani są dobre, ale pod warunkiem szybkiego rozpoznania choroby. Dlatego istotne jest zwracanie uwagi na takie objawy jak chrypka czy uczucie zawadzania (dyskomfort) w gardle. Szczególnie ten ostatni objaw jest często lekceważony przez pacjentów. Często w trakcie rozmowy pacjenci powtarzają „ ale mnie nic nie boli”. Niestety ból jest objawem pojawiającym się bardzo późno. I w tej sytuacji leczenie nie jest już tak skuteczne. Dlatego w szczególności palacze tytoniu powinni pamiętać o możliwym zagrożeniu nowotworem i w razie wystąpienia dolegliwości, chrypki, zawadzania w gardle, dyskomfortu zgłosić się do lekarza.
Dr hab. n. med. Wiesław Dobroś
specjalista otolaryngolog
