Zdjęcie: Pexels zrobione przez Tara Winstead

Rak piersi w Polsce to najczęściej występujący nowotwór u kobiet

Na każde 100 kobiet, które choruje na nowotwór złośliwy aż 22 ma raka piersi. W 2013 roku zachorowało ponad 17 tys. kobiet – to wypełniona po brzegi Tauron Arena Kraków, która maksymalnie pomieścić może 18 tys. widzów! Ta liczba z roku na rok rośnie. Niestety nie wszystkie chore wyzdrowieją; w 2013 roku zmarło z powodu raka piersi 6 tysięcy kobiet. W 80% winna jest późna diagnoza.

Dlaczego coraz częściej chorujemy?

Coraz dłuższy jest czas w jakim na gruczoł piersiowy oddziałują hormony - coraz wcześniej występuje pierwsza miesiączka, coraz później menopauza, coraz później decydujemy się na urodzenie pierwszego dziecka, nie zawsze przemyślany i kontrolowany jest sposób stosowania hormonów egzogennych (HTZ), ciągle kontrowersje budzi ewentualny wpływ pigułek antykoncepcyjnych. 5-10 % nowotworów piersi ma uwarunkowania genetyczne; prawdopodobieństwo zachorowania na raka piersi wśród kobiet wzrasta wraz z liczbą krewnych pierwszego stopnia (matka, siostra, córka) chorych na ten nowotwór, zwłaszcza w młodym wieku.( do 40 roku życia).Najpewniejszym kryterium dziedzicznego raka piersi jest stwierdzenie mutacji genów supresorowych BRCA1 oraz BRCA2. Mutacja tych genów powoduje zespół wysokiej skłonności do dziedzicznego raka piersi. U kobiet z mutacją genów BRCA życiowe ryzyko wystąpienia raka piersi wynosi 80%, a raka jajnika 30%.Wśród czynników ryzyka wymienia się wysokoprocentowy alkohol, dietę bogatą w nasycone tłuszcze, otyłość brzuszną, zwłaszcza po menopauzie i brak aktywności fizycznej.

Głównych czynnikiem ryzyka jest jednak wiek - 80% zachorowań na raka piersi występuje po 50 roku życia; prawie 50% zachorować dotyczy kobiet pomiędzy 50 a 69 rokiem życia. W tym przedziale wiekowym notuje się również największy wzrost zachorowań. Jest to zatem ta grupa wiekowa u której ryzyko zachorowania na nowotwór piersi jest największe. Dla tych kobiet jest propozycja: jak „przechytrzyć” raka i jak z nim wygrać. To nieodpłatna mammografia przesiewowa, skrining mammograficzny.

Jak zapobiegać?

Badanie przesiewowe to badanie diagnostyczne prowadzone na ludziach zdrowych, bez objawów choroby, ale będących w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na konkretny nowotwór. Nie spowoduje ono, że nowotwór nie wystąpi, ale pozwala na wykrycie go w bardzo wczesnej fazie, kiedy jeszcze nie daje żadnych objawów i nie jest dostępny w badaniu klinicznym ( nie widać jeszcze guzka, nie ma zmian na skórze, nie występuje wciągnięcie brodawki czy inne objawy nowotworu piersi).

Takim skriningiem w raku piersi jest badanie mammograficzne, którego czułość ( zdolność do wykrycia choroby) oceniana jest na 77-95% a swoistość (identyfikacja osób zdrowych) 94-97% . Wymierną korzyścią z badań przesiewowych ma być zmniejszenie umieralności związanej z rakiem piersi – wcześnie wykryty rak daje większe szanse na wyleczenie.

Żeby badania przesiewowe mogły osiągnąć swój cel, muszą być przeprowadzane wśród możliwie największej liczby osób zgłaszających się przez wiele lat; konieczna jest świadomość, że na takie badania trzeba zgłaszać się systematycznie – w przypadku badań mammograficznych odstęp ten wynosi zwykle 24 m- ce. Wyjątkiem są pacjentki, których krewne pierwszego stopnia chorowały na raka piersi lub pacjentki z mutacją genu BRCA1/BRCA2- odstęp skriningu mammograficznego wynosi dla nich 12 m- cy. W Polsce w skali roku na przesiewowe badania mammograficzne zgłasza się około 40 % kobiet, które spełniają kryteria kwalifikacji do badania. W USA wieloletnie dane wskazują na zmniejszenie śmiertelności z powodu raka piersi po zastosowaniu skriningu mammograficznego o około 15%; niektóre kraje skandynawskie podają dane sięgające 30%.

Drogie Panie, korzystajcie z narzędzia, które jest Wam dane!