W 2021 Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne we współpracy z innymi towarzystwami lekarskimi opublikowało zaktualizowane zalecenia dotyczące prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Zmodyfikowano ocenę ryzyka sercowo naczyniowego.
Dotychczas posługiwano się tablicami SCORE/ POL-SCORE (dla populacji polskiej) na podstawie których oceniano ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w okresie 10 lat. W ocenie ryzyka brano pod uwagę: wiek 40-65 lat, płeć, palenie papierosów, skurczowe ciśnienie tętnicze i stężenie cholesterolu całkowitego.
Ocenę ryzyka na podstawie tablicy SCORE należy przeprowadzić u osoby bezobjawowej. Występowanie chorób na podłożu miażdżycy, cukrzycy czy przewlekłej choroby nerek automatycznie kwalifikuje pacjenta do grupy wysokiego ryzyka.
Ryzyko określone przy pomocy tabeli opisywano jako: małe < 1%, umiarkowane ≥1-5% , duże ≥5% do < 10% i bardzo duże≥ 10%. Poszczególne ryzyka oznaczono kolorami o narastającej intensywności: dla małego odcienie zieleni, dla umiarkowanego odcienie żółtego dla dużego czerwieni (Rycina 1).
Rycina 1. Tabela POL-Score 2015.
Źródło: Kardiologia Polska 2015; 73,10: 958-961.
Nowe zalecenia wprowadziły system SCORE 2 dla osób w wieku 40-69 lat i SCORE2-OP u osób wieku 70-89 lat (Rycina 2). Skale opierają się na ryzyku wystąpienia nie tylko zgonu, ale również zawału serca i/lub udaru mózgu. A zatem poszerzono populację, w której można stosować ocenę ryzyka, jak również zmieniono koncepcję ryzyka.
Rycina 2. Tabela Score2 i Score2-OP
Źródło: https://www.mp.pl/interna/image/B16.016_5005.#
Analizując ryzyko w systemie SCORE2 posługujemy się stężeniem cholesterolu nie- HDL (a nie cholesterolu całkowitego), który lepiej koreluje z ryzykiem. Opierając się na śmiertelności z przyczyn sercowo naczyniowych wg danych WHO, wyodrębniono cztery grupy krajów: małego, umiarkowanego, dużego i bardzo dużego ryzyka sercowo-naczyniowego. Dla każdej z tych grup przygotowana została osobna tabela.
Polska znajduje się w grupie krajów o dużym ryzyku sercowo-naczyniowym.
Ocena ryzyka w systemie SCORE 2 jest wyraźnie związana z wiekiem. Wyodrębniono trzy kategorie ryzyka: małe lub umiarkowane, duże i bardzo duże. Poglądowo, bardzo duże ryzyko to dla osoby w wieku <50 lat: ≥7,5%, w wieku 50-69: ≥10%, w wieku >70 lat: ≥15%.
Zindywidualizowana ocena jest niezbędna do opracowania planu modyfikacji czynników ryzyka.
Przykładowo: 55 letni mężczyzna z ciśnieniem skurczowym 160 mmHg, cholesterolem nie- HDL 4,9 mmol/l, palący, na podstawie tabeli SCORE 2 ma 10- letnie ryzyko zgonu, zawału serca i/lub udaru mózgu -19%. Taki sam mężczyzna niepalący ma ryzyko 11%, dodatkowo ze skutecznie leczonym nadciśnieniem tętniczym 130 mmHg ma ryzyko 6%.
Słowniczek:
SCORE – Systematic Coronary Risk Estimation
SCORE2-OP – Systematic Coronary Risk Estimation 2-Older Persons
WHO- World Health Organization
Cholesterol nie HDL- obliczamy odejmując cholesterol HDL od cholesterolu całkowitego
Literatura:
Grupa Robocza ds. prewencji chorób sercowo-naczyniowych w praktyce klinicznej z przedstawicielami ESC. Wytyczne ESC 2021 dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej Vol 79, Supp. V (2021) - Zeszyty Edukacyjne Kardiologii Polskiej 5/2021.
Zdrojewski T, Jankowski P, Bandosz P i wsp. Nowa wersja systemu oceny ryzyka sercowo-naczyniowego i tablic SCORE dla populacji Polski. Kardiologia Polska 2015; 73,10: 958-961.
Zdjęcie tytułowe: vectorjuicena Freepik
